Yapay zekanın faydaları

Günümüzde insan zihninin bilgisayardaki karşılığı olarak kabul edilen "Yapay zeka" kavramı toplumda yaygın olarak tartışılmaktadır. Bir grup bunun çok faydalı olduğunu savunurken, diğer bir grup ise yapay zekanın işsizlik oranının artmasına neden olacağından endişelenmektedir. Aslında çokça duymuş olmamıza rağmen henüz sırrını çözemediğimiz bu popüler teknolojinin avantajları nelerdir?

Yapay zeka, dünya teknolojisinin dışında günlük hayatımıza da yeni bir ivme kazandıran bir alandır. Yaklaşık yirmi yıl önce tüm dünyayı şaşırtan icat olan akıllı telefonlar günümüzde yerini otonom cihazlara bıraktı. Bunun dışında günümüzde insan emeği gerektiren işler de robotlar tarafından yapılmaktadır. Örneğin eve girildiğinde öncelikli yapılması gereken ışıkları açmak, pencereleri açmak ve yemek hazırlamak gibi işleri artık akıllı ev teknolojileri kendi kendine yapmaktadır. Özellikle tıp alanında yapay zeka, doktorların hastalığın belirtilerini tespit etmesine ve doğru tanı koymasına yardımcı olmaktadır. Örneğin 2013 yılında ABD hastanelerinde kullanılmaya başlayan IBM Watson tıbbi robotları günümüzde birçok kişini tarafından sevilmektedir. Robotlar, bir hastanın tedavisi sırasında insan doktora göre yüzde 40% daha doğru teşhis koymaktadır. Bir diğer avantajı ise doktorlar hastaların tıbbi geçmişini ve tüm teşhis bilgilerini robota yükleyebilmekte ve böylece robot birkaç dakika sonra bir sonuç yayınlayacaktır. Herhangi bir bilginin eksik olması durumunda doktor, IBM Watson'a yazılı bir form kullanarak soru sorabilmektedir.

Tarım alanında yapay zeka, bahçe bitkilerinizin büyüme hızını ve aldıkları su miktarını kontrol edebilmektedir. Ayrıca bitkinizi zararlı otlardan koruyabilmektedir. Bu teknolojinin diğer bir görevi ise bitkilerinizin büyümesi için gerekli olan besin maddelerinin kullanılabilirliğini ve vitamin seviyesini düzenlemektir. Elbette teknolojiden bahsederken otomotiv sektörünü de es geçemeyiz. Günümüzde sürücüsüz otomobillerin yeni modelleri her yıl otomobil sergilerde sergilenmektedir. Fütürist uzmanlara göre yakın gelecekte neredeyse tüm arabalar insan yardımı olmadan sürüş sistemine sahip olacaktır. Ayrıca sürücülerin yolda uyuyakaldığı ve bunun sonucunda çeşitli trafik kazalarının meydana geldiği pek çok durum yaşanmaktadır. Solo.ai gibi yapay zeka teknolojileri bu kazaları önlemeye yardımcı olabilecektir. Bu teknolojiler sürücünün yüzüne bakarak yorgun ve ya uykulu olduğunu anlayabilmektedir ve daha sonra alarm çalıyor ve kazayı önlemek için işlem yapacaktır. Ayrıca cihazın bir diğer avantajı da yoldaki araçların yönünü tespit etmesi ve hatta son kullanma tarihine kadar göstermesidir. Trafik ışıklarını da kontrol edebilmektedir. Bu teknolojiler elektrikle çalıştığı için hava temizliğine de katkı sağlayacaktır. Bir ürünün faydasının olduğu yerde zararı da olacaktır. Üstelik bir teknolojinin olduğu yerde o sistemin bozulması da söz konusudur. Buradaki en büyük sorun sorumluluktur. Örneğin, sürücüsüz arabalar her an bozulabilir ve bunun sonucunda havada ve karada çeşitli kazalar meydana gelebilmektedir. Bu noktada ortaya çıkacak olan soru şu: o kazaların sorumlusu kim olacak? Bu soruya doğrudan bir cevap vermek zordur. Bu nedenle oto üretim alanında yapay zekanın dikkatli bir şekilde kullanılması gerekmektedir.

Eğitim alanındaki gelişmeler her geçen yıl artmaktadır. Yapay zeka da bu sektörün bir parçası haline gelmiştir. Günümüzde, yapay zeka desteği ile çevrimiçi dersler yapmak, öğrencinin akademik performansını kontrol etmek mümkündür. Öğrenciler çevrimiçi platforma yüklenen dersleri izleyerek ve ödevlerini tamamlayarak bilgilerini geliştirebilmektedir. Ve sistem öğrencinin seviyesini belirleyip her öğrenciye özel ders programı hazırlamaktadır. Yeni yapay zekanın diğer bir görevi ise sınav denetimidir. Örneğin RoctorEdu programı, sınav sırasında katılımcıların hareketlerinin çevrimiçi olarak izlenmesi, kaydedilmesi ve değerlendirilmesi için tasarlanmıştır. Programın gözetmenlik işlevleri sınav platformlarına dahil edilmiştir. Bu da sınavın hem uzaktan gözlemcilerin katılımıyla hem de otomatik modda yapılmasına olanak tanımaktadır. Yani program çevrimiçi sınava giren katılımcının hareketlerini, odadaki sesleri ve kişinin yüz ifadelerini izlemektedir. Ayrıca bilgisayar ekranındaki işlemleri de kontrol ediyor. Bu şekilde sınav gözlemcileri hangi öğrencinin iyi performans gösterdiğini belirleyebilmektedir.

Ayrıca yapay zekayı turizm alanında da kullanmak mümkündür. Örneğin özel donanımlı robotlar turistlere rehberlik yapabilmektedir. Yani bu robotlar ziyaretçilerin tüm sorularına cevap veriyor ve dinlenme yerlerini göstermektedir. Ayrıca garson olarak çalışma yeteneğine de sahiptir. Bu özellikle turizm sektörü gelişmiş olan Türkiye, Tayland, İtalya, ABD ve Fransa gibi ülkelerinin karakteristik özelliğidir. Bu tür yeni teknolojilerin icadı doğrudan bilişim alanıyla ilgilidir. Bu nedenle her ülke gelişiminde bilişim sektörüne öncelik vermesi gerekmektedir ve bu alanda tecrübe kazanabilmek için ülkelerin karşılıklı ilişkiler kurması gerektiğini düşünüyorum. Mesela ben bir robot yapmak ve ya sahte haberleri tespit eden bir program yapmak istediğimi varsayalım. Bu yöndeki benim araştırmam ve görüşlerim farklı, yurtdışındaki meslektaşlarımın fikirleri tamamen farklı olacaktır. O nedenle diyelim ki ben Türkiye'den yapay zekayla ilgilenen bir meslektaşımla iletişime geçtim, ardından araştırma planımızı tartışacağız. Ve üzerinde birlikte çalışabiliriz. Araştırma sonunda ise ikimiz de beklenmedik bir sonuç elde edebiliriz. Bu tüm ülkeleri ilgilendiren bir görüştür.

Sonuç olarak yapay zeka, küresel işgücü piyasasında sosyal ve yapılması zor işlere, otomatikleştirilmiş yazılım mesleklerine olan talebi artırabilmektedir. Burada araştırma ve programlar için ayrılan sermaye insan kaynaklarına önemli bir deneyim kazandırıyor. Sadece bunu topluma zarar vermeyecek şekilde kullanmak gerekmektedir.

Bi-Fatima Yeralkhankyzy

L.N. Gumilev Avrasya Ulusal Üniversitesi

Kazakistan