Bedensel Engellilerde deprem pozisyonu…
Geçtiğimiz hafta hepinizin bildiği gibi Türkiye geneli bir deprem tatbikatı yapıldı, ben çok dikkat çektiğini söylemeyeceğim, çünkü telefonlara gelen uyarıları kapatmanın dışında hiçbir eylem olmadığını bizzat gözlemledim. 2 engelli arkadaşım ile oturduğumuz mekanda yaklaşık 100 kişi vardı, telefonlara uyarı geldi, etrafa baktım, kimsede tepki yok, herkes sohbetine devam ediyor, biz de dahil. Trafik içerisinde olanlar da ayrı. Kurumsal yerlerde yapılmıştır ama zaten böyle genel bir uygulamanın etkili olması çok zor, kısım yapılmalı diye düşünüyorum.
Benim bugün anlatmak istediğim yapılan bu tatbikatların ya da afet yönetiminin engelliler açısından değerlendirilmesi olacak…
Afete hazırlık programlarının, yapılacak tatbikatların engelli bireyler açısından farklı yönden incelenmesi, gereken eğitimlerin engelli bireylere ve ailelerine verilmesi ve uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. Günümüzde kısıtlı sayıda verilen bu eğitimler ne yazık ki yeterli değildir.
Engelli bireyler açısından depreme hazırlık, deprem anı ve sonrası hakkındaki bilgilerimi paylaşmak istiyorum. Engel gruplarına göre küçük farklılıklar alınması gereken tedbirlerde, bu grupları tek tek inceleyelim.
Genel bir bakış açısıyla, ilk olarak engelli bireyin kendini koruyup koruyamayacağı belirlenmeli ve bu doğrultuda plan ve tatbikat yapılmalıdır. Kişilerin hareket kısıtlılıkları değerlendirilerek uygulamalı eğitimler verilmelidir. Afetlere karşı alınacak önlemlerde ve planlarda engellileri göz ardı etmeden herkes için uygulanabilir bir afet yönetim planı oluşturulmalıdır.
Engelli bireylerin ve ailelerinin, olası bir deprem hazırlığı aşamasında ya da esnasında gelebilecek tehlikeden daha az etkilenebilmek için yapılması gerekenlerin, engelli bireyler için afetlere hazırlığın aşamalarını ve olası bir afette yapılması gereken acil durumların belirlenmesi gerekmektedir. Ayrıca acil durum çantaları oluşturulmalıdır.
BEDENSEL ENGELLİLER İÇİN DEPREME HAZIRLIK…
SABİTLE-KAPAN-TUTUN…
Evet bizim hareketimiz bu, tekerlekli sandalyedeyiz, çökemeyiz ve öncelikle sandalyemizi sabitlememiz gerekiyor.
Tekerlekli sandalyede üzerindeyseniz, başka bir yere transfer olmayın, öncelikle frenlerinizi kapatın, hedef küçültün ve başınızı koruyun.
Ayaktaysanız oturun ve başınızı koruyun.
Gece yatarken de her zaman, tekerlekli sandalye, protez, ortez gibi özel cihazlarınızı yanınıza, ulaşabileceğiniz yerlere koyun.
Bedensel engelli bir birey, eğer tekerlekli sandalyede ise sert ve sağlam bir cisim kenarında kendini sabitleyerek, hedef küçültmelidir.
Tekerlekli sandalye kullananlar için, en iyi yaşam üçgenleri, masa altlarına giremeyecekleri için sağlam bir masa ya da çamaşır makinası, küvet gibi ağırlık merkezleri yere yakın cisimlerin yanında pozisyon almaktır.
Eğer kişi bir yaşam ünitesine bağlı ise, yardımcı kişilerin üniteyi sabitlemesi ve kişinin en az zararla depremi atlatması baş ve vücudunu koruyacak destek ürünler kullanılmalıdır yastık yorgan gibi.
Bedensel engelli birey elektrikli tekerlekli sandalye kullanıyorsa acil durum yedek bataryası bulundurmalıdır.
Hiç hareket edemeyecek durumdaki bedensel engelliler için yanlarında mutlaka refakatçi bulunmalıdır.
Eğer kişi tahliye sırasında tek başına hareket edebiliyorsa tahliye çıkışlarını önceden belirlemelidir, bedensel engeli olan bireylerin tekerlekli sandalye olmadan taşınarak transferinin olabilme ihtimali de unutulmamalıdır.
İŞİTME ENGELLİLER İÇİN DEPREME HAZIRLIK…
Yalnız iseniz başınızı koruyacak şekilde, çök-kapan-tutun pozisyonunu alınız. Deprem anında, bilmediğiniz bir ortamdaysanız ve yanınızda bir refakatçi yoksa mutfak banyo gibi fayanslı olabilecek bir ortamdaysanız başka odaya geçiniz ve çevrenizdekilerden yardım isteyiniz. Balkondaysanız içeri giriniz, merdivendeyseniz duvardan destek alarak en yakın kata geçiniz. Cenin pozisyonu alarak yanına yatabileceğiniz koltuk, yatak, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi ezilme ihtimali düşük olan cisimler en sağlam yerlerdir. Belirli aralıklarla mutlaka bu alanda tatbikat yapmalısınız. Gözlerinizle takip ederek çevreden ve dışarıdan gelecek tehlikelere karşı tedbirli olun.
İşitme engellilerin yanlarında düdük v.b. sesli uyarı araçları bulundurmaları fayda sağlar, ayrıca deprem anında evde bir işitme engelli birey bulunması halinde dışarıya karşı uyarıcı olmak üzere, görünür bir yere ev içerisinde işitme engelli birinin olduğunu belirten ışıklı bir levhanın yerleştirilmesi uygun olacaktır.
GÖRME ENGELLİLER İÇİN DEPREME HAZIRLIK…
Görme engelli bir bireyin depreme yakalanması durumunda yaşam üçgeni oluşturabileceği en uygun alan seçilmelidir. Tavanın yere düşmesi durumunda, kanepe görme engelli için yaşam üçgeni oluşturabileceği uygun bir alandır. Sarsıntı başladığı anda kanepenin yanına uzanıp, çök-kapan-tutun pozisyonu alınarak, hedef küçültülebilir. Odadaki eşyaların yerlerini biliyor olmak görme engelli bir bireyin deprem anında doğru bir şekilde hareket etmesini sağlayacaktır. Özellikle tehlike anında kendisine gerekli eşyaların nerede olduğunu bilmesi bu süreç içinde çok faydalı olur. Kullanıyorsa bastonunu yakınında tutması gerekir. Görme engelli bir birey, tanıdığı bir ortamda değilse, mutlaka yanında bir refakatçisi olmalıdır.
Kendilerinin duyma yetenekleri iyi olduğu için, çevresindeki göremediği hareketleri hissedebilir.
ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLER İÇİN DEPREME HAZIRLIK…
Deprem sırasında zihinsel engelli kişileri, kendilerini koruyabilme seviyelerine göre değerlendirebiliriz. Kendini koruyabilecek konumda olanlar, sarsıntının başlamasıyla beraber hedef küçültmeli ve Çök-Kapan-Tutun pozisyonu uygulanmalıdır. Bu davranışın öğrenilebilmesi için basit komutlarla ve belirli aralıklarla tatbikat yapılması önemlidir. Kendilerini koruyamayacak durumda olan, bulunduğu yerde hareketli veya hareketsiz şekilde kalma ihtimali olan engellilerin deprem anında etraflarındakilerin yardımına ihtiyaçları vardır. Depremden en az zararla kurtulabilmek için bu kişilerin mutlaka önceden hazırlanmış planlarının olması gerekmektedir.
Engel düzeyi ağır olan bireyler, sarsıntıdaki tehlikeyi algılayamayabilir, bu durumdaki bireylerin tahliyesi ailesi ya da refakatçileri sayesinde gerçekleştirilmelidir.
Ülkemizdeki yaklaşık 8.5 milyon engelli birey sayısı düşünüldüğünde aileleri ile birlikte bu rakam 30 milyonu bulur, bu yüzden sadece engelliler değil, onların aileleri, akrabaları, arkadaşları ve hizmet aldıkları kurum ve kuruluşlarda çalışanlar afete hazırlık konusunda bilgi sahibi olmak zorundalar. Umarım bu bilgileri hiçbir zaman kullanmak zorunda kalmayız, ancak her tedbir bir hayat kurtarabilir.